Η Εγκυκλοπαίδεια του Πλάτωνα - Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

Το συμπόσιο: Η εξέλιξη ενός θεσμού

Το συμπόσιο ήταν ο βασικός τρόπος διασκέδασης των πλουσίων ανδρών. Οι συμπότες, όπως ονομάζονταν όσοι συμμετείχαν, στολισμένοι με άνθη, ξάπλωναν σε ανάκλιντρα. Μπροστά τους βρίσκονταν χαμηλά τραπεζάκια με φαγητό. Τους φρόντιζαν δούλοι, την ώρα που χορεύτριες, ακροβάτες και μουσικοί τους ψυχαγωγούσαν. Θυμιάματα αρωμάτιζαν τον χώρο.

Ωραία ατμόσφαιρα!

Πράγματι. Κάθε συμπόσιο ξεκινούσε και ολοκληρωνόταν με ύμνους και επίκληση των θεών, συνεχιζόταν με το δείπνον και ολοκληρωνόταν με τον πότον, κατά τη διάρκεια του οποίου οι καλεσμένοι, πίνοντας κρασί, τραγουδούσαν ή έπαιζαν παιχνίδια. Συζητούσαν επίσης για την καθημερινή ζωή, αλλά και για την πολιτική ή τη φιλοσοφία. Είδαμε πως στο περίφημο Συμπόσιο του Πλάτωνα, οι συμπότες αναζητούν τον ορισμό του έρωτα.

Τυχεροί οι άνδρες που ζούσαν στην κλασική Αθήνα!

Όχι μόνο. Τα συμπόσια θεσμοθετούνται κατά τον 7ο αιώνα π.Χ. και διατηρούνται ώς την ύστερη αρχαιότητα (3ος-7ος αι. μ.Χ.). Ο όρος ωστόσο χρησιμοποιείται και στις μέρες μας, για να περιγράψει ένα πλούσιο γεύμα ή ένα επίσημο δείπνο. Στην κλασική Αθήνα πάντως δεν ήταν μόνο τρόπος διασκέδασης. Τα συμπόσια έπαιζαν σημαντικό ρόλο και στην πολιτική ζωή, αφού οι καλεσμένοι δημιουργούσαν συμμαχίες ή συνωμοτούσαν.

Το επέτρεπε αυτό η αθηναϊκή δημοκρατία;

Οι δημοκρατικοί θεσμοί…

Μια στιγμή. Τι σημαίνει πάλι αυτό;

Θεσμό ονομάζουμε κάποιον ή μια ομάδα ανθρώπων που εργάζεται για το καλό των πολιτών και αναγνωρίζεται από τον νόμο. Πάμε να παρουσιάσουμε τους δημοκρατικούς θεσμούς στην κλασική Αθήνα, για να το καταλάβουμε.

Δραστηριότητα

Συμποσιαστής τραγουδά τον γνωστό στίχο του Θέογνι: "Ὦ παίδων κάλλιστε" ( στιχ.1365). Κύλικας, Τανάγρα, 5ος αιώνας π.Χ

Το συμπόσιο

Ο διάσημος στην αρχαιότητα ποιητής Θέογνης έγραψε και ποιήματα που αναφέρονται στα συμπόσια, επισημαίνοντας τους κινδύνους, όπως η μέθη και η ανούσια φλυαρία. Στους στίχους του που ακολουθούν κάποιες λέξεις ή φράσεις έχουν αφαιρεθεί. Αφού τους διαβάσεις προσεκτικά συμπλήρωσε τα κενά. Μετά μπορείς να συγκρίνεις τις δικές σου επιλογές με εκείνες του ποιητή.

1. Μην παραπίνεις και σταμάτα προτού …………………….

Φύγε λοιπόν ή μείνε …………..…

Να χαίρεσαι το ποτήρι κρατώντας χωρίς ………………………….

και στη συζήτηση όλοι να ……………………… ένας ένας.

Έτσι το συμπόσιο γίνεται ……………………..

(Θέογνης 1.483-96, μτφρ. Κώστας Τοπούζης).

2. «Για τον φλύαρο άνθρωπο η σιωπή είν’ ………………….. στριφογυρνάει ……………………….

όταν μιλάει στους άλλους ανάμεσα όμως όλοι …………………….,

κι ……………………… είναι στο συμπόσιο δίπλα σε τέτοιον να κάθεσαι»

(Θέογνης 1.295-98, μτφρ. Κώστας Τοπούζης).

Και τώρα δείτε τι λέει ο ποιητής!

1.Μην παραπίνεις και σταμάτα προτού ξεπεράσεις το μέτρο…