Αντιγραφές πλατωνικών έργων στο Βυζάντιο – χειρόγραφη παράδοση
Οι βυζαντινοί σχολιαστές όχι μόνο αντιγράφουν, αλλά σχολιάζουν επιπλέον τα φιλοσοφικά κείμενα. Δημιουργούν έτσι μια πλούσια συλλογή από χειρόγραφους κώδικες.
Κώδικες; Όπως οι κώδικες που χρησιμοποιούν οι μυστικοί πράκτορες;
Όχι, όχι, καλπάζει η φαντασία σου Οδυσσέα. Τα κείμενα, που αντιγράφονται, αναπαράγουν το αρχικό έργο. Τα νέα κείμενα περιλαμβάνουν το κείμενο του αρχαίου φιλοσόφου και τα σχόλια των αντιγραφέων, και ονομάζονται κώδικες.
Οι κώδικες δηλαδή είναι σαν τα σημερινά βιβλία;
Περίπου. Το κείμενο αντιγράφεται σε φύλλα, που λέγονται τετράδια. Στη συνέχεια τα τετράδια ενώνονται και δημιουργούν τον κώδικα. Η αντιγραφή όμως γίνεται στο χέρι.
Πόσος κόπος!
Η τυπογραφία ανακαλύπτεται μερικούς αιώνες αργότερα, τον 15ο αιώνα μ.Χ. Τα πρώτα βιβλία με τα κείμενα του Πλάτωνα εκδίδονται τον 16 αιώνα μ.Χ . Ενώ στους κώδικες το κείμενο αντιγράφεται με το χέρι. Συνολικά οι κώδικες με έργα του Πλάτωνα ξεπερνούν τους 200. Ο παλαιότερος είναι ο Parisinus (9ος αιώνας μ.Χ).
Τι περίεργο όνομα.
Οι κώδικες παίρνουν το όνομά τους από το όνομα της βιβλιοθήκης όπου φυλάσσονται. Ο Parisinus, για παράδειγμα, βρίσκεται στο Παρίσι, στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας. Μην ξεχνάτε πως από κώδικα σε κώδικα υπάρχουν μικρότερες ή μεγαλύτερες διαφορές.
Γιατί, άραγε, αφού οι σχολιαστές αντιγράφουν;
Μπορεί να κάνουν λάθη; Άνθρωποι είναι κι αυτοί, Μυρτώ!
Συμβαίνει και αυτό, Οδυσσέα. Η αντιγραφή δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ωστόσο, οι σημαντικές διαφορές έχουν να κάνουν με το πώς εξηγούν οι αντιγραφείς τα αρχαία φιλοσοφικά κείμενα. Ας πούμε δυο λόγια γι’ αυτό το ζήτημα.
