Κατηγορία: Πρόσωπα

Χριστιανοί νεοπλατωνικοί υπομνηματιστές

Χριστιανοί δάσκαλοι στη νεοπλατωνική σχολή της Αλεξάνδρειας, από τα μέσα του 6ου ως τις αρχές 7ου αιώνα μ.Χ., έγραψαν υπομνήματα (=σχόλια ερμηνείας) σε έργα του Αριστοτέλη και του Πορφύριου με σκοπό να τα χρησιμοποιήσουν στη διδασκαλία της πλατωνικής φιλοσοφίας. Αυτοί ήταν ο Στέφανος από την Αλεξάνδρεια και οι άγνωστοι συγγραφείς, Ηλίας και Δαβίδ.

1. Η τελευταία γενιά στη σχολή της Αλεξάνδρειας που έγραψε υπομνήματα

Στο τέλος της εποχής του αρχαίου πλατωνισμού γράφτηκαν υπομνήματα στα λογικά έργα του Αριστοτέλη και του Πορφύριου από δασκάλους της σχολής της Αλεξάνδρειας. Το μόνο ιστορικό πρόσωπο είναι ο Στέφανος, ενώ εμφανίζονται και τα ονόματα του Ηλία και του Δαβίδ, που θεωρούνται μαθητές του Ολυμπιόδωρου και δάσκαλοι στη Σχολή. Υποστήριζαν ότι η αριστοτελική λογική είναι καλή εισαγωγή γενικά για τη μελέτη της φιλοσοφίας και ειδικά για τη φιλοσοφία του Πλάτωνα. Τα κείμενά τους γράφτηκαν για διδακτική χρήση κι έχουν την εξής δομή: το κείμενο και αντικριστά η εξήγηση (παρατηρήσεις, ερμηνεία κειμένου, γλωσσικές διευκρινίσεις και άλλα). Το ότι οι συγγραφείς είναι χριστιανοί δεν φαίνεται να έχει επηρεάσει τα σχόλια που έγραψαν στην αρχαία φιλοσοφία. Αυτό εξηγεί γιατί η σχολή της Αλεξάνδρειας θεωρήθηκε γέφυρα επικοινωνίας της ελληνικής φιλοσοφίας με τον χριστιανισμό (όμως με διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι προσπαθεί να κάνει ο Διονύσιος Αρεοπαγίτης).

2. Ηλίας

Χριστιανός φιλόσοφος (6ος αιώνας μ.Χ.), θεωρείται μαθητής του Ολυμπιόδωρου και δίδαξε πλατωνική και αριστοτελική φιλοσοφία στην Αλεξάνδρεια. Έγραψε κείμενα για τη φιλοσοφία και σχόλια για τα λογικά του έργα του Αριστοτέλη. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, οι φιλοσοφικές του απόψεις δεν φαίνεται να έχουν επηρεαστεί έντονα από τη χριστιανική πίστη του.

3. Δαβίδ

Μαθητής του Ολυμπιόδωρου, δάσκαλος στη σχολή της Αλεξάνδρειας (5ος αιώνας μ.Χ.). Κάποιοι λένε ότι κατάγεται από την Αρμενία αλλά οι πηγές είναι ασαφείς. Αργότερα τον ταύτισαν με τον χριστιανό φιλόσοφο του 10ου αιώνα, Νικήτα Δαβίδ. Όποιος κι αν ήταν λοιπόν, τα κείμενα του ήταν γνωστά στους Βυζαντινούς φιλοσόφους όπως τον Μιχαήλ Ψελλό.

4. Στέφανος από την Αλεξάνδρεια

Μαθητής του Φιλόπονου, είναι από τους τελευταίους Έλληνες φιλοσόφους της σχολής της Αλεξάνδρειας (7ος αιώνας μ.Χ.) πριν την κατάκτηση από τους Άραβες. Προσκλήθηκε από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Ηράκλειο και πήγε στην Κωνσταντινούπολη όπου έγινε καθηγητής στην αυτοκρατορική ακαδημία. Εκεί δίδαξε φιλοσοφία (Πλάτωνα και Αριστοτέλη), μαθηματικά, μουσική, αστρονομία. Μετέφερε τον πλατωνισμό της Αλεξάνδρειας στην Κωνσταντινούπολη, έναν πλατωνισμό με έμφαση στις επιστήμες, ιδίως τα μαθηματικά.

Έγραψε έργα για την αστρονομία, σχόλια στα λογικά έργα του Αριστοτέλη, Πορφύριου, Ιπποκράτη, Γαληνού, και πολλά άλλα. Όπου συναντούσε φιλοσοφικές απόψεις που δεν ήταν αποδεκτές στον χριστιανισμό, ο Στέφανος έκανε ουδέτερα σχόλια και δεν προσπαθούσε να τις αλλάξει για να ταιριάζουν με τα χριστιανικά δόγματα.

Καππαδόκες και πλατωνισμός

Καππαδόκες και πλατωνισμός

Η σκέψη των Καππαδοκών χριστιανών στοχαστών του 4ου αι....

Αρχύτας

Αρχύτας

Πυθαγόρειος φιλόσοφος, μαθηματικός και πολιτικός, φίλος του...

Ο ρόλος του μύθου στο έργο του Πλάτωνα

Ο ρόλος του μύθου στο έργο του Πλάτωνα

Το πλατωνικό έργο περιλαμβάνει σημαντικό αριθμό μυθικών...

Οικία του Πρόκλου

Οικία του Πρόκλου

Η λεγόμενη οικία του Πρόκλου είναι μια υστερορωμαϊκή έπαυλη...